مقایسه اثربخشی روش های آموزشی مدیریت رفتاری والدین، تنظیم کنش حافظه کاری و دارودرمانی بر کاهش اختلال نارسایی توجه – فزون جنبشی (adhd)

چکیده: مقدمه: اختلال نارسایی توجه- فزون جنبشی (adhd)، یکی از اختلالات شایع روان شناختی کودکان به شمارمی آید. این اختلال 3 تا 5 درصد کودکان 6 تا 16 سال را تحت تأثیر خود قرار داده و حدود 50 درصد مراجعان به مراکز درمانی روان پزشکی و روان شناسی کودک را به خود اختصاص داده است. اگرچه درمان های دارویی به ویژه استفاده از داروهای محرک به میزان قابل توجهی اثربخش بوده اند، امّا رویکرد موفق درمان این کودکان، مداخلات ترکیبی دارودرمانی به همراه مداخله رفتاری و شناختی می باشد. اهداف: این پژوهش با هدف مقایسه اثربخشی درمان های ترکیبی آموزش رفتاری والدین، آموزش تنظیم حافظه کاری و دارودرمانی بر کاهش اختلال کودکان 6 تا 12 ساله دارای اختلال نارسایی توجه – فزون جنبشی انجام و تاثیرات هرکدام از روش های رفتاری و شناختی به همراه دارودرمانی و دارودرمانی تنها بررسی گردید. روش تحقیق: آزمودنی های پژوهش حاضر 75 کودک مبتلا به adhd بودند که به صورت انتخاب تصادفی در سه گروه مشتمل بر دو گروه آزمایشی آموزش مدیریت رفتاری والدین(pbmt)، آموزش تنظیم حافظه کاری (wmt) و یک گروه شاهد جایگزین شدند. برای بررسی اثرات مداخلات از مقیاس درجه بندی کانرز فرم والدین(cprs-48) قبل از انجام مداخلات و بعد از انجام مداخلات استفاده شد. پس از انجام مداخلات داده های گردآوری شده از نمونه های باقی مانده در سه گروه (70 نفر) با بهره گیری از روش های آمار توصیفی شامل فراوانی، درصد فراوانی، میانگین، میانه، نما، انحراف معیار، واریانس و چولگی و نیز، آمار تحلیلی شامل آزمون تحلیل واریانس یک طرفه، آزمون t استودنت، آزمون خی دو، آزمون توکی، رسم نمودار q-q plots ، آزمون کولموگروف- اسمیرنوف و رسم نمودار هم واریانسی، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج: یافته های حاصل از مقیاس درجه بندی کانرز (فرم والدین) نشان دادکه مداخله رفتاری ترکیبی آموزش مدیریت رفتاری والدین به همراه دارودرمانی موجب کاهش بیش تر اختلال کودکان مبتلا به adhd شده است. ازطرفی، در سطحی دیگر مداخله ترکیبی شناختی آموزش تنظیم حافظه کاری به همراه دارودرمانی موجب کاهش اختلال کودکان مبتلا به adhd شده است. علاوه براین هرقدر والدین جوان تر بودند، اثرات مداخله رفتاری آموزش مدیریت رفتاری والدین بیش تر بوده اما تحصیلات والدین مستقل از مداخله رفتاری بوده است. بحث: به کارگیری مداخله ترکیبی ازطریق آموزش مدیریت رفتاری والدین به همراه دارودرمانی در کاهش نشانه های adhd کودکان مبتلا دارای اثربخشی است. روش مداخله شناختی ازطریق آموزش و تمرین های حافظه کاری نیز درکاهش اختلال کودکان مبتلا به adhd اثربخش بوده است. کلیدواژه: اختلال نارسایی توجه – فزون جنبشی، آموزش مدیریت رفتاری، حافظه کاری، دارودرمانی